گشنيز                Coriander
نام علمي    Coriangrum sativum

کليات گياه شناسي
گشنيز گياه بومي جنوب اروپا و مناطق مديترانه است . در بيشتر نقاط ايران نيز مي رويد . از زمانهاي قديم وجود داشته و حتي مورد مصرف مصري ها بوده است .
بقراط اين گياه را مي شناخته و براي درمان بيماريهاي مختلف از آن استفاده مي کرده است . در قرون وسطي ضعف جنسي را با گشنيز درمان مي کردند .
گشنيز گياهي است علفي و يکساله ، برنگ سبز که ارتفاع آن تا 80 سانتيمتر نيز مي رسد . برگهاي آن به دو شکل ظاهر مي شود آنهائي که در قاعده ساقه وجود دارد بشکل دندانه دار و ديگري در طول ساقه که باريک و نخي شکل مي باشند .
قسمت مورد استفاده گياه ،‌ساقه و برگ و ميوه آن است . ميوه گشنيز گرد و برنگ زرد مي باشد . بوي تازه آن مطبوع نبوده و تقريبا بد بو است ولي بر اثر خشک شدن اين بو از بين رفته و خوشبو مي شود . حتي نام لاتين گشنيز از لغت يوناني Korio مشتق شده که به معني بد بو است .

ترکيبات شيميايي:
در يکصد گرم گشنيز مواد زير وجود دارد
آب                    7/5 گرم
مواد چرب           15 گرم
سلولز                 38 گرم
اسانس               1 گرم
اسيد اگزاليک        12 ميلي گرم
کلسيم               170 ميلي گرم
ويتامين آ             200 واحد
ويتامين ث           50 ميلي گرم
مواد جرب گشنيز مرکب از اسيد اولئيک ، اسيد پالمتيک ، اسيد لينولئيک و اسيد پتروسه لينيک است .
ذر برگهاي خشک گشنيز مقدر زيادي ويتامين A,C   يافت مي شود .

خواص داروئي:
خواص طبي گشنيز
گشنيز و تخم گشنيز از نظر طب قديم ايران سرد و خشک است
خواص تخم گشنيز بقرا ر زير است
1)تخم گشنيز را پودر کرده و با نسبت مساوي با شکر و يا عسل مخلوط کنيد براي تقويت بدن بسيار مفيد است
2)معده را تقويت مي کند
3)خوذن تخم گشنيز با غذا به هضم غذا کمک مي کند
4)ادرار آور است
5)قاعده آور است
6)کرم هاي معده و روده را از بين مي برد
7)براي برطرف کردن تب تيفوئيد مفيد است
8)خاصيت ضد باکتري درد و بيماريهاي عفوني روده را برطرف مي کند
9)تب هاي نوبه اي را از بين مي برد
10)براي نرم کردن سينه از جوشانده تخم گشنيز استفاده کنيد
11)جوشانده تخم گشنيز خواب آور است
12)زکام را برطرف مي کند
12)تخم گشنيز شير را در مادران شير ده زياد مي کند
13)براي تسکين درد دندان تخم گشنيز بجويد
14)تقويت کننده قلب است
15)جوشانده تخم گشنيز يا خوردن تخم گشنيز بوداده اسهال خوني را برطرف مي کند

خواص برگ وساقه گشنيز
1)آّ گشنيز خواب آور است
2)مسکن و آرام کننده است
3)مسموميت هاي حاصله از مواد پروتئيني را برطرف مي کند
4)با غذا گشنيز بخوريد تا از ترش شدن غذا جلوگيري کند
5)تشنگي را برطرف مي کند
6)طحال را تميز و تقويت مي کند
7)براي فتق مفيد است
8)براي برطرف کردن بوب بد دهان سوپ گشنيز بخوريد
9)دل درد را برطرف مي کند

طرز استفاده:
فرمول برطرف کردن بواسير
حدود 10 گرم تخم گشنيز را در ماهي تابه ريخته و بو بدهيد تا رنگ آن قهو ه اي شود سپس آنرا پودر کنيد و با سرکه و يا شراب مخلو ط  کرده و چند روز آنراب نوشيد تا بواسير از بين برود
براي برطرف کردن دندان درد
حدود 10 گرم تخم شگنيز را در چهار ليتر آب ريخته و بگذاريدبجوشد تا حجم آن به يک ليتر برسد آنرا کمي سرد کنيد و در دهان مضمضه کنيد تا درد دندان برطرف شود
براي شستن دهان و دندان
يک قاشق چايخوري پودر تخم گشنيز را در يک ليوان آّ ب جوش ريخته و بمدت 5 دقيقه دم کنيد سپس آنرا براي شستن دهان ،‌دندان و گلو غرغره کنيد

مضرات :
گشنيزاگر باندازه بکار رود هيج گونه ضرري ندارد ولي مصرف زياد از حد آن توليد مستي توام با خستگي شديد مي کند و گاهي به خوابي عميق و گنگي و بي حسي منجر مي شود .
تخم گشنيز را مي توانيد از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا ايراني و يا چيني خريدري کنيد . چيني ها گشنيز را جعفري چيني Chinese Parsley  مي نامند .